(geldt alleen voor type II, vanaf 1986).

De mogelijkheid tot inbouwen van extra dashboardmeters bij BX 16, 19, en de dieselvarianten. (BX 1400 dus niet). Voordat met de inbouw/overbouw wordt begonnen is het belangrijk dat de onderstaande tekst goed doorgelezen wordt, om er zeker van te zijn wat er allemaal bij komt kijken en welke problemen er overwonnen moeten worden, alsmede welke extra onderdelen er benodigd zijn.

Citroen is niet erg gul geweest met het plaatsen van meters in de cockpit van het dashboard. Zo zijn alleen de 19 GTi, 19 GTi 16V en de 19 TZi break met extra meters uitgerust. Bij de 19 TZi break betreft het een oliedrukmeter (gecombineerd met de oliepeilmeter) en bij de beide GTi's zitten daar bovendien nog twee meters voor de olie- en watertemperatuur bij. Het is echter mogelijk de meters naderhand in te bouwen, zeker de temperatuurmeters is voor de hobbyist goed te doen. De oliedrukmeter vergt in sommige gevallen wat meer durf, maar een uitdaging is toch ook wel leuk?

Bij de BX-en die niet voorzien zijn van extra meters zitten rechts in de cockpit een aantal vlakken met symbolen en controlelampjes. Deze lampjes worden door de meters overgenomen en in sommige gevallen  lijven er ook lampjes bestaan. In de bovenste helft zitten lampjes voor het motormanagement (niet aangesloten) en de turbodruk (voor turbodiesel).
In de onderste helft zitten 2 lampjes die informatie verschaffen over de  
watertemperatuur, een geel en een rood lampje. Het gele lampje gaat branden bij een watertemperatuur van 105 graden, het rode bij 112 graden. Bij inbouw van een koelvloeistoftemperatuurmeter komt het gele lampje te vervallen, het rode blijft zijn functie behouden. De temperatuur is van de meter af te lezen.
Bij de olietemperatuurmeter komen de bovenste twee lampjes te  vervallen.
Die van het motormanagement is niet aangesloten dus dat is geen probleem, die van de turbodruk ook niet, want Citroen heeft dit lampje later ook laten vervallen (al is het symbool altijd blijven bestaan).
Het is trouwens niet mogelijk de twee temperatuurmeters afzonderlijk  in te bouwen, ze vormen een geheel.

Rechts in het dashboard zitten boven in een meter voor het oliepeil, en onderin een meter voor de tankinhoud. De beide meters en het functioneren ervan blijft zoals het is, met dien verstande dat de oliepeilmeter na ong 15 seconden de oliedruk aan gaat geven (15  seconden na aanzetten contact c.q. motor). Voor een diesel heeft het  inbouwen van dit rechter setje meters niet zonder meer zin, want het  blok is niet voorzien van een opening waar de betreffende sensor op  aangesloten kan worden, ten tweede is het belangrijk dat de  oliedrukschakelaar, die beneden 0,3 bar oliedruk aan gaat, blijft  functioneren. En dat het bijbehorende lampje blijft branden, wanneer  dit optreedt. De meter is namelijk niet nauwkeurig genoeg om dit af te  kunnen lezen.

Wat heb je hiervoor nodig:
- meters uit een GTi of uit een 16V (of een complete cockpit, merk  Veglia) - sensoren voor olietemperatuur, oliedruk en  oelwatertemperatuur - voor olietemperatuur een aangepaste carterpan
De sensoren die benodigd zijn, zitten bij diesel- en benzinemotoren niet allemaal op dezelfde plek.

De koelvloeistoftemperatuursensor komt zowel bij diesel als bij benzine in de plaats van de thermosschakelaar die het gele lampje voor de
koelvloeistoftemperatuur bedient (die dus schakelt bij 105 graden). De thermosschakelaar en temperatuursensor zien er beide bijna hetzelfde  uit, een messing cilindertje met schroefdraad en een elektrisch  aansluitpunt.
De thermosschakelaar kan alleen een lampje laten branden en de temperatuursensor kan een meter aansturen. Bij de dieselmodellen zit deze schakelaar op het thermostaathuis en bij benzinemodellen achter  op de cilinderkop, onder het thermostaathuis. In beide gevallen zitten er op die plaats meerdere schakelaars, zowel voor het gele als het rode temperatuurlampje, en om nu uit te vonden welke verwisseld moet  worden, doe dan het volgende: zet het contact aan en laat de  betreffende draad, die met een stekker op de schakelaar zit, direct  contact maken met de massa. Wanneer op het dashboard het gele lampje  gaat branden, dan heb je de goede schakelaar (en schakelaardraad) te  pakken. Deze schakelaar moet dus vervangen worden door de sensor. De  sensor is bij de Brezan verkrijgbaar van het merk FACET,  onderdeelnummer 7.3007, en is geschikt om een meter aan te sturen. Bij  het losschroeven van de schakelaar zal er een beetje koelvloeistof uit  het motorblok lopen maar wanneer er snel gewisseld wordt, dan zal deze  lekkage minimaal zijn. Prijs van de sensor ligt rond de 20 gulden.

De olietemperatuursensor is een iets ingewikkelder verhaal. De  olietemperatuur wordt in de carterpan gemeten. De standaard carterpan  is echter niet voorzien van schroefdraad om een dergelijke sensor in te schroeven. De airco-rijders zijn in het voordeel, want deze wagens zijn voorzien van een aluminium carterpan, waarin de voorziening al wel zit.
Boven de olieaftapplug zit nog een stop die er uit gedraaid moet worden, waarna de sensor er in gedraaid kan worden. Let er wel op dat de olie uit de carterpan loopt wanneer de stop er uit gedraaid wordt, een opvangbak is nodig, de olie kan na montage van de sensor terug in het motorblok gegoten worden. Wanneer de carterpan niet voorzien is van  een dergelijke stop dan rest er niets meer dan een andere carterpan te monteren die deze voorziening wel heeft, er is echter een uitweg. En dat is door de bestaande aftapplug te vervangen door de olietemperatuursensor. De plug er uit draaien, olie uiteraard opvangen en  de sensor er in schroeven. Let er wel op dat in dit geval bij iedere olieverversing de sensor er uitgedraaid moet worden, wat de sensor op den duur kan beschadigen. Maar het is wel veruit de eenvoudigste oplossing. De sensor wordt eveneens bij Brezan verkocht onder nummer FACET 7.3099.

De oliedruksensor wordt in de hoofd-oliegalerij ingebouwd. Aan de voorzijde van het blok zit, naast het oliefilter, de oliedrukschakelaar ingebouwd. Deze schakelaar ziet er bijna net zo uit als de olietemperatuursensor. Naast deze schakelaar zit een klein stopje in het blok, waar de oliedruksensor ingeschroefd kan worden. Zit dit stopje er  niet en/of zit er een blind gat, dan is inbouwen van de oliedruksensor  niet mogelijk en heeft inbouwen van deze meter dan ook geen zin. Zit er  wel een stop dan moet deze er uitgedraaid worden en kan de  oliedruksensor er ingeschroefd worden. De oliedruksensor ziet er uit als  een wil tonnetje met een diameter van ong. 4-5 centimeter en een elektrisch contact. Het voordeligst is deze ook van de sloop mee te nemen want een nieuwe kost ruim 100 gulden. Bij een GTi of 16V, waar hij standaard ingebouwd zit, is hij echter moeilijk bereikbaar want hij zit achter het inlaatspruitstuk. Van een BX SPORT kan hij ook gebruikt worden, dan is hij iets makkelijker bereikbaar.

De meters zitten uiteraard in de cockpit ingebouwd. Op de sloop is een dergelijke cockpit vaak te krijgen voor tussen de 25 en 100 piek. BELANGRIJK! Om de meters over te kunnen bouwen moet het merk van  de beide cockpits 'Veglia' zijn. Dit merk is te vinden op de toerenteller of tijdklok, afhankelijk wat er gemonteerd is. Er bestaat ook een merk JAEGER, bij deze cockpits zijn alle meters tot een geheel  samengebouwd en is afzonderlijk uit- en inbouwen niet mogelijk. Ook  zijn de onderdelen tussen beide merken NIET uitwisselbaar. Ombouw  van een Jaeger-klokkenwerk gaat wel, wanneer dus alle meters (in feite  dus de hele cockpit) wordt omgebouwd. Met als gevolg dat een evt.
kilometerstand afwijkend kan zijn. De verdere beschrijving geldt voor een Veglia-cockpit. Omdat je een aantal stekkerdraden nodig hebt om  de meters aan te kunnen sluiten moet je op de sloop niet de stekkers loshalen maar de draden doorknippen en de cockpit met stekkers en al meenemen. De contacten in de stekkers maken het mogelijk het geheel netjes af te werken. Later kom ik hier op terug.

Elders op deze homepage staat de beschrijving van het uit- en inbouwen van een compleet dashboard, waar ok de beschrijving voor het loshalen van de cockpit staat. De bedoeling is zo ver te gaan, dat het klokkenwerk met de meters los ligt. Van hier af is het makkelijker de verdere overbouw-werkzaamheden op een tafel met voldoende   werkruimte te doen.

We nemen eerst het klokkenwerk met de extra meters, die van de sloop dus. De plastic glazen kap zit geklikt op het klokkenwerk. Eenvoudigweg de klemmen openbuigen en het geheel komt los. Vervolgens zijn er op het afleesgedeelte van de meters aan de boven- en onderkant een schroefje  te zien. Met een dopje of sleuteltje deze schroefjes verwijderen (5,5  mm).
Met een klein combinatietangetje gaat dat ook. Let er op geen krassen  te maken want dat zie je later altijd weer. Vervolgens zie je aan de achterkant van de meters 2 x drie moeren zitten, deze loshalen met sleutel 6 of 7 (beiden zijn ooit toegepast). Nu kun je de meters, beide tegelijk, naar voren toe drukken, met behulp van de uitstekende stukjes schroefdraad. Het zwarte kunststof met de schaalverdelingen zit  namelijk met een slap soort lijm vastgeplakt aan het huis, voorzichtig  drukken dus. De beide meters zitten nu los. Voor de cockpit zonder de  meters geldt hetzelfde, alleen de 2 x drie moeren aan de achterkant  ontbreken nu. Het zwarte stukje kunststof (in dit geval dus zonder de schaalverdelingen maar met symbolen) voorzichtig met een schroevendraaier opwippen, het zit ook vastgeplakt (vergeet niet die twee kleine schroefjes met dopje 5,5). De meters kunnen nu in de ontstane opening gedrukt worden, vastzetten met de 2 x drie moeren en  de kleine schroefjes. Het hele bovenstaande verhaal gaat ook op voor  het rechtergedeelte, met oliepeil/oliedrukmeter en tankinhoudsmeter. Tenzij het hier een (turbo)diesel betreft want we hadden al  geconcludeerd dat een diesel-blok niet is voorzien van een opening voor  een oliedruksensor, in welk geval het aanbrengen van een meter hiervoor  dan ook geen zin heeft.
Achter de oliepeil-oliedrukmeter zit wel een stukje elektronica in een extra opgeschroefd kunststof huisje, aan de achterkant van het klokkenwerk, dat eerst verwijderd dient te worden, dit geldt ook als er alleen een oliepeilmeter gemonteerd is. Als er alleen een tankinhoudsmeter gemonteerd is dan zit dit stukje elektronica er niet.

Wordt er wel een oliepeil-oliedrukmeter ingebouwd dan is het belangrijk, dat het stukje elektronica van de nieuwe cockpit wordt gebruikt en niet de bestaande. Het verschil zit hem in het feit dat de elektronica met alleen oliepeilmeter 4 elektrische contacten heeft, en met oliepeil-oliedrukmeter 6. De twee extra contacten regelen de werking van het  drukgedeelte van de oliedrukmeter.

De cockpit is nu klaar maar kan nog niet ingebouwd worden, eerst  moeten er nog een aantal extra draden gelegd worden voor de  signaalgeving en de voeding van de temperatuurmeters.

De temperatuurmeters hebben een contact-plus en een massa aansluiting
nodig (gemeenschappelijk voor de beide meters) en voor elke meter
afzonderlijk een signaaldraad. Voor de oliedrukmeter is er alleen een
extra signaaldraad nodig. De contact-plus en de massa zijn al
aangesloten dus de signaaldraden volstaan. Op het klokkenwerk zitten 4
stekkers op een rij, twee witte, een groene en een blauwe. bovendien zit
er een driepolig stekkertje dat onderin gedrukt zit, met slechts 1
draadje. Dit stekkertje zit in een schuine stand gemonteerd, onder de
toerenteller/tijdklok. Dit draadje op dit stekkertje is de
oorspronkelijke signaaldraad voor het gele
koelvloeistoftemperatuurlampje. Het stekkertje is niet meer nodig, het
draadje kan kort bij het stekkertje afgeknipt worden, het draadje hebben we wel nodig.

Nu komen de losse stekkers die we extra meegenomen hadden van de sloop te pas. Met een stanleymes snijden we een sloop-stekkerblok open (ik bedoel een van die vier op een rij) om daarvoor een contactje met een
stukje draad uit te halen. In totaal hebben we 3 contactjes nodig dus deze kun je alvast uit de sloop-stekkers halen. Soldeer een van de draadjes met contact aan het zojuist losgeknipte draadje in de auto.
(daar waar we die driepolige stekker losgeknipt hebben). Neem nu de
langste witte stekker (van die vier op een rij) in de auto en druk dit
losse contactje achter in de stekker op positie nummer 6 (op het
stekkerblokje zijn de draden genummerd). Voor de  olietemperatuurmeter moeten we een extra draad de motorruimte in trekken, die daar op de sensor in de carterpan aangesloten wordt en op het witte stekkerblok aangesloten wordt, op dezelfde manier als boven beschreven, op positie nummer 7 in het witte stekkerblok. Ook voor de oliedrukmeter moet een extra draad getrokken worden, die in de motorruimte op de oliedrukmeter aangesloten wordt, en op het andere witte stekkerblok op positie nummer (*).

Verder rest testen van het geheel, dwz klokkenwerk aansluiten maar nog
niet definitief inbouwen, en kijken of de meters uitslaan bij het
warm-worden van de motor. Voor de olietemperatuur duurt dit wel even, dus geduld is hier nodig. Wanneer alles goed werkt kan alles weer
samengebouwd worden en ben je in het vervolg beter geïnformeerd over de toestand van de motor.

(*) : Nood van de pagina bezoeker.